Inferno

Krandans

</td>
</tr>

Bitwa pod Plewną ? jedna z najbardziej zaciętych bitew drugiej połowy XIX wieku stoczona pod twierdzą Plewna między armią turecką a połączonymi armiami rosyjską i rumuńską. Bitwa ta stanowiła część toczonej w latach 1877-1878 wojny rosyjsko-tureckiej na Bałkanach. Nieustępliwie broniona od lipca 1877 przez wojska tureckie twierdza skapitulowała dopiero w wyniku czwartego szturmu rosyjsko-rumuńskiego w grudniu 1877 roku.

Plewna znajdująca się na północny wschód od Sofii stanowiła wówczas najsilniejszą twierdzę turecką w Bułgarii. Po wybuchu wojny rosyjsko-tureckiej 1877-1878 uporczywe walki o opanowanie jej trwały prawie pół roku tj. od 8/20/ lipca ? 28 listopada /10 grudnia/ 1877. Po sforsowaniu Dunaju przez wojska rosyjskie dowództwo tureckie 2/14/ lipca skierowało w kierunku Plewny z Widinia korpus Osmana Nuri-Paszy (przybył pod Plewnę 7/19/ lipca) w celu uderzenia w skrzydło wojsk rosyjskich, zerwania natarcia i związania sił armii rosyjskiej na Bałkanach. Dowództwo rosyjskie po zajęciu Nikopola 4/16/ lipca wydzieliło do zajęcia Plewny oddział gen. M. K Szilder-Szuldnera (ok. 9 tys. żołnierzy), który bez przeprowadzenia rozpoznania podszedł pod Plewnę wieczorem 7/19/ lipca. Podjęte 8/20/ lipca rozczłonkowane ataki przez rosyjskie pułki, zostały odbite przez garnizon turecki (15 tys. żołnierzy) z dużymi stratami Rosjan (ok. 2,5 tys. żołnierzy). Pierwszy szturm na silnie bronioną twierdzę zakończył się niepowodzeniem wojsk rosyjskich.

Dowództwo rosyjskie w czasie drugiego szturmu Plewny wydzieliło przeciwko Turkom korpus gen. N. P Kridenera (ponad 26 tys. żołnierzy i 140 dział). Wzmocniony garnizon turecki liczył wówczas 22 ? 24 tys. żołnierzy i 58 dział. Kridener przyjmując, że siły tureckie są trzy razy większe, działał bez zdecydowania. Obrona turecka nie została rozpoznana, ataki prowadzono ze wschodu i południowego wschodu od czoła, na najbardziej ufortyfikowane odcinki obrony. Wojska wprowadzano do walki oddzielnymi oddziałami. W rezultacie szturm był odbity ze stratami po stronie Rosjan ok. 7 tys. żołnierzy. Turcy stracili ok. 4 tys. żołnierzy.

Dowództwo Naczelne armii rosyjskiej po kolejnym niepowodzeniu zdobycia twierdzy rozpoczęło koncentrację dużych sił. Turcy przygotowywali się do silnej obrony. Utrata Plewny przedstawiała niebezpieczeństwo zdobycia przez Rosjan przepraw na Dunaju. Do trzeciego szturmu Rosjanie skoncentrowali 83 tys. żołnierzy i 424 działa (w tym 32 tys. żołnierzy i 108 dział rumuńskich), przeciw 34 tys. żołnierzy i 78 dział Turków. Naczelnym dowódca trzeciego szturmu był formalnie książę rumuński Karol I, a faktycznie szef sztabu gen. lejtnant P. D Zotow. W czasie walk pod Plewną był obecny także car rosyjski Aleksander II i wielki książę Mikołaj Mikołajewicz Romanow (starszy). Przygotowanie i prowadzenie trzeciego szturmu było niewłaściwe, tak jak i dwóch poprzednich. Szczególnie kierunki głównych uderzeń były wybrane niewłaściwie. Rosyjsko-rumuńskim wojskom 30 [link widoczny dla zalogowanych] sierpnia /11 września/ udało się, z dużymi stratami, opanować tylko jedną redutę obronną na zachód od Plewny. Na południowy wschód od Plewny wojska rosyjskie poniosły olbrzymie straty i nie mogły pokonać obrony tureckiej. Tylko na kierunku pomocniczym, na lewym skrzydle tj. na południowy zachód od Plewny oddziałowi gen. majora M. D Skobielewa udało się zdobyć tureckie pozycje i podejść bezpośrednio pod twierdzę. 31 sierpnia /12 września/ rosyjskie naczelne dowództwo, nie patrząc na to, że w tym czasie na pozostałych odcinkach (wschodnim i płd. wschodnim) nie było prowadzone natarcie nie wzmocniło oddziałów Skobielewa i zmuszony on był pod wpływem silnej obrony wycofać sie. Wojska rosyjsko-rumuńskie straciły ok. 16 tys. żołnierzy, a doskonale dowodzeni przez Osmana Nuri-Pasze Turcy ok. 3 tys.

1/13/ września 1877 podjęto decyzję o blokadzie Plewny. Z Petersburga, w celu dowodzenia operacją, był skierowany generał inżynier Eduard Iwanowicz Totleben (saper fortyfikator). W październiku utworzono z jednostek gwardyjskich oddział gen. J. W Romejko-Górko, który opanował punkty oporu Turków na drodze Plewna ? Sofia, w rezultacie czego 36-tysięczny garnizon został okrążony 20 października /2 listopada/. 28 listopada /10 grudnia/ Osman Nuri-Pasza po bezowocnej próbie przebicia w kierunku Sofii i wyjścia z okrążenia (stracił 6 tys. żołnierzy) poddał się wraz z ok. 30 tys. żołnierzy. Zdobycie Plewny dało możliwość dowództwu rosyjskiemu skierowania ponad 100 tys. żołnierzy do dalszych operacji zaczepnych na Bałkanach.

W czasie działań pod Plewną wypracowano nowe formy i sposoby blokady i okrążenia. Armia rosyjska opanowała nowe sposoby taktyki piechoty, wykorzystanie tyraliery w natarciu pod ogniem przeciwnika, połączenie ognia i ruchu w natarciu a także rolę okopywania piechoty w natarciu. Pokazała znaczenie umocnień polowych, współdziałanie piechoty i artylerii, rolę artylerii ciężkiej w czasie przygotowania ataku pozycji umocnionych (użyto po raz pierwszy pocisków burzących). Określiła możliwości kierowania ogniem artylerii przy strzelaniu z pozycji zakrytych.
W czasie bitwy pod Plewną szczególnie przysłużyły się tureckim obrońcom karabiny Winchester. W przededniu wybuchu konfliktu z Rosją, Imperium Osmańskie zamówiło w zakładach Winchestera 50 tysięcy egzemplarzy karabinów M1866. Ten powtarzalny karabin był śmiertelną bronią dla oblegających twierdzę wojsk rosyjsko-rumuńskich. To właśnie m.in. użyciu tej broni przypisuje się opóźnienie w zdobywaniu Plewny prawie o pół roku i ogromne straty atakujących. Wojsko osmańskie podczas bitwy używało przeciwko szarżującym Rosjanom karabinów dalekiego zasięgu M1872 Peabody ? Martini, a gdy zbliżyli się na odpowiednio bliską odległość (dwustu jardów), Turcy dokonywali zamiany broni na powtarzalne karabiny Winchester, i przy ich pomocy dziesiątkowali atakujących.

Bolszaja Sowietskaja Encykłopedija t. 20 ,Moskwa 1975
Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo MON, 1970
Brodecki Bogusław, Szypka i Plewna 1877,Wydawnictwo MON ,Warszawa 1986